De gemeente Oss heeft op 24 januari 2024 onder voorwaarden principemedewerking verleend aan het plan om woningen te realiseren op en rondom het parochieterrein in Berghem, waaronder in de historische pastorietuin. In deze brief is expliciet opgenomen dat de principemedewerking slechts één jaar geldig is, en dat bij tussentijdse beleidswijzigingen een nieuwe beoordeling nodig is. Letterlijk stelt de gemeente:
“Als het beleid binnen dit jaar verandert, moeten wij uw plan opnieuw beoordelen. U loopt dan het risico dat uw plan alsnog niet doorgaat.”
Sinds het verlenen van deze principemedewerking is op 24 april 2024 het nieuwe archeologiebeleid van kracht geworden. Onder dit nieuwe beleid geldt dat de pastorietuin is aangewezen als een gebied met historische bebouwing, met strikte vrijstellingsgrenzen van 100 m² oppervlakte en 30 cm diepte (Mv) voor bodemverstoring. De nieuwbouwplannen en bijbehorende voorzieningen (zoals parkeerplaatsen, leidingen en funderingen) leiden vrijwel zeker tot een overschrijding van deze grenzen.
De gemeente Oss hanteert een nieuw archeologiebeleid en een bijbehorende beleidskaart. Volgens deze kaart valt de oude pastorietuin onder het aanduidingsgebied “historische huisplaats”.
Dit betekent dat er verplicht archeologisch bureauonderzoek en – zeer waarschijnlijk – aanvullend booronderzoek uitgevoerd moet worden. Deze onderzoeken zijn niet vrijblijvend. Indien archeologische waarden worden aangetroffen, kan dit leiden tot (verregaande) aanpassingen aan het plan of zelfs het volledig vervallen ervan.
Aangezien het plan nog niet is vastgesteld en er tot op heden geen sprake is van een formele vergunningverlening, geldt dat het huidige beoordelingskader het nieuwe archeologiebeleid is. De oude principemedewerking kan op grond van haar eigen voorwaarden niet meer als dragend worden beschouwd. Dit maakt de uitvoerbaarheid van het plan op het vlak van archeologie zeer discutabel, nog los van dat je hier helemaal niet moet willen bouwen.
In onze inspreektekst van de adviescommissie ruimte van 20 maart 2025 noemden we het al: deze plek is al 6 eeuwen kerk en begraafplaats. Onze voorouders liggen hier begraven. De plek waar de ontwikkelaar wil bouwen, tussen de twee bouwlinten (de Julianastraat & St. Willibrordusstraat) is eeuwenlang onderdeel geweest van het religieuze hart van Berghem — een plek van gebed, bezinning en ook begraving. Aangezien de pastorietuin zich direct naast de kerk en het historische kerkhof bevindt, is het aannemelijk dat hier onze voorouders begraven hebben gelegen. Iedere ingreep in de bodem raakt daarmee niet alleen aan de archeologische waarden, maar ook aan de morele plicht om deze plek met respect en zorg te behandelen.
Het actuele archeologiebeleid van de gemeente Oss is vastgelegd in de nota “De Archeologische schatkamer Oss“. Dit beleid is op 11 april 2024 vastgesteld door de gemeenteraad. Daarnaast is er een geactualiseerde archeologische verwachtings- en beleidskaart beschikbaar, getiteld “Archeologie in de gemeente Oss (verwachtings- en beleidskaart). RAAP-rapport 5923″ en de toelichting, die eveneens op 11 april 2024 is vastgesteld.
Hier volgen enkele foto’s van de meest recente begraafplaats bij de kerk:
